Modern Dünyada… Manevi Açıklık
Çelil Layiktez’in, Büyük Üstatlar toplantısında sunduğu tebliğ.
GLNF (Grande Loge Nationale Française Fransa Millî Biiyiik Locası) tarafından yollanan sorulara kısaca cevap vereceğim. Bu arada, kendi sorularımı da soracağım.
- Dünyadaki Muntazam Büyük Localar: Karşılaşılan Sorunlar:
- İsveç Riti: İsveç Riti ile çalışan Büyük
1 .ocalar yalnızca Hıristiyanları üye olarak kabul ediyor. Hıristiyan bir başlangıcı olan, ancak sonradan tüm dinlere kapılarını açarak liberalleşen dünya Hürmasonluğunun evrimine, İskandinav kapalı coğrafyasında dünyadan soyutlanmış olarak yaşayan İsveç Riti Masonları ayak uyduramamışlardır. Hıristiyan olmayan muntazam Kardeşler bu Locaların çalışmalarına ancak ziyaretçi sıfatıyla katılabiliyorlar. Bu arkaik (geçmişe ait, modası geçmiş) uygulamanın “Özgürlük – Eşitlik – Kardeşlik” masonik ideali ile çatıştığına ve modem dünyamıza uyarlanması gerektiğine inanıyoruz, a) Avrupa Büyük Localarının içinde, yalnızca Türkiye ve İsrail Büyük Localarında üç Kutsal Kitap yemin kürsüsünün üzerinde, birlikte, durur. Yeni tahsis edilen ve Türkiye Büyük Locasının henüz tanımadığı Bosna – 11 ersek Büyük Locasında da yemin kürsüsünün üzerinde üç Kitap vardır.
- b) Diğer Büyük Locaların bazılarında, bir Müslüman aday tekris edildiğinde, yemin kürsüsünün üzerine Kuran ilâve edilir.
- c) Uzak Doğuda, yemin kürsülerinin üzerinde dokuz adete varan sayıda Kutsal Kitap Böylece Kardeşlerin tüm inanç şekillerine eşit hürmet gösterilir. Bugün burada İskandinav Büyük Localarının temsil edilmedikleri nedeniyle, onlara direk hitap edememiş olmaktan üzüntü duyuyorum.
- ABD İskoç Riti Güney Jüridiksiyonun faaliyeti: Bu Masonik teşkilât, nüfuzunu
yaymak üzere, Doğu Avrupa ve Balkanlar’da mavi localar tesis edilmeden önce, Büyük Localar kurmaya çalışarak derin sorunlar yaratmıştır. Bunun yarattığı kargaşayı, bugün, Rusya’da net olarak görüyoruz.
- İntizam ve Tanıma:
- İtalya: Bazı Büyük Localar İtalya Grand
Orient’ım, bazıları da, Türkiye Büyük Locası gibi, İtalya Muntazam Büyük Locasını tanıyor. İtalya’nın en çok üyeli ve en nüfuzlu Büyük Locası olan Grand Orient, intizama avdet ettiğinden, bu sorunun hal edilmesi için bir çare bulunmasında fayda vardır.
- Yunanistan: Daha hafif de olsa, aynı problem Yunanistan’da da varittir.
- Yeni kurulan Büyük Locaların gereğinden çabuk tanınması: Bazı Büyük Localar, Masonik geleneğin de yeni olduğu ülkelerde, yeni kurulmuş ve usulüne uygun tahsis edilmiş Büyük Locaları derhal tanımaya çalışmaktadır. Bu yaklaşımın sağlıklı olmadığı kanaatindeyiz.
- Günümüz Dünyasında Masonik Gelenekler: Zamanımızda temel niteliklerimizi tanıtmak ve geliştirmek: Muntazam Masonluk siyasi ve dinsel tartışmalarda taraf olmaz. Ne var ki, demokrasi karşıtı yasaların geçirilmeye çalışıldığı, ırkçılıkla kökten dinciliğin gündeme getirildiği gri renkli durumlar vardır. Her zaman “Hürmasonluk politika yapmaz, ama münferit masonlar yapar” diyoruz. Peki, bir basın toplantısında, Büyük Üstad’a bu konularda sual sorulsa, cevabı ne olmalıdır? Hürmasonluk yasalarına ters düşmeden, demokrasiyi nasıl teşvik edebiliriz?
D. Hiirmason ’un memleketine ve dünyaya karşı görevleri: Demokrasi arayışının dışında, Hürmasonluk halkın refah ve mutluluğu için programlar geliştirmelidir. Her Büyük Locanın millî veya uluslararası felâketlerde başvurulacak yardım programları, yoksullara yardım, öğrencilere burs ve tıbbi araştırmalara destek programları vardır. Ancak bu programlar koordinasyondan yoksundur, reklamları yapılmaz ve böylece uluslararası imajımızı parlatmaya yönelik değildir. Rotary dünya çocukları için çocuk felcini yok eden aşı programları uygulamıştır. Bazı sanatçılar (Bono gibi), kişisel gayretleri ile Afrika’da açlıkla mücadele etmektedir. Büyük Locaların birlikte hareket ederek, iyi bir tanıtımla, insanlığa hizmet etmelerinin yolunun araştırılmasında fayda olduğu kanaatindeyiz.
Celil Layiktez
Kaynak: Tesviye Dergisi Sayı 70