DIŞ TEMASLAR İÇİN KILAVUZ: VII
ORTA AMERİKA VE KARAİB ADALARI
Masonluğun dünyada en karışık olduğu bölge Orta Amerika’dır. Bu bölgede bol sayıda muntazam ve gayri muntazam localar faaliyette olup ziyaretçinin işi güçleşmekte, araştırmacıya da yeni ufuklar açılmaktadır. Yalnızca Meksika’da 30 Büyük Loca vardır; komşu Karib Adalarında da Büyük Loca sayısı az değildir.
EKSR Orta Amerika Yüksek Şûrası, Neogradino Yüksek Şûrasının da iştirakiyle, 9 Ocak 1971’de, San Jose, Kosta Rika’da kuruldu. Bu Yüksek Şûra Guatemala, Honduras, El Salvador, Nikaragua ve Kosta Rika’da locaların kurulmasına yardımcı oldu ve sonra da, ülke Büyük Localarını vesayeti altına aldı. Yukarıda sayılan beş ülkenin Büyük Loca temsilcileri 1921’de Guatemala’da toplanarak Yüksek Şûra’nın mavi localar üzerindeki egemenliğine son verdiler.
BELİZ: Beliz Honduras Körfezinde, Meksika ve Guatemala ile sınırları olan bir küçük ülkedir. Nüfusu 150.000 olan bu ülke İngiltere’den özgürlüğünü 1981 yılında kazanmıştır. 309 No.lu Amity Locası 1763’de kurulmuş olup, 1813’e kadar var olmuştur. 1820 ile 1831 yılları arasında da birçok loca kurulmuş, ancak ömürleri hep kısa olmuştur. Günümüzde bu ülkede loca yoktur.
KOSTA RİKA: Bu ülke bölgesinde politik açıdan istikrarlı olan ender ülkelerden biridir, Kosta Rika Büyük Locasının da, aynı şekilde uzun ve istikrarlı bir tarihi vardır. Kurulan ilk Loca 1867’de beratını Yeni Granada (Kolombiya)dan almıştır. Katolik Kilisesiyle vaki müşkülatlarına rağmen, Kosta Rika Masonluğu 1899 yılında bir Büyük Loca kuracak güce erişti. İn- kitasız günümüze dek devam eden Kosta Rika masonluğunda bölünme olmamış ve hiçbir tarihte intizamını kaybetmemiştir. Halen Kosta Rika’da 10 loca çalışmaktadır.
Ziyaret: Kosta Rika dünyada ordusu olmayan ender demokratik bir ülkedir. Halkı misafirperverdir. 10 locanın 9’u İspanyol dilinde ve İskoç Ri- tinde, biri de York Riti ile İngilizce çalışmaktadır. Merkez San Jose’dedir ve mimari açıdan ilgi çekici yönleri olup, içinde bir Masonik müze vardır. İskoç Riti’nde çalışan localar akşam 20.00’de, York Riti’nde çalışan 3 No.lu La Luz Locası ise 19.00’da mesailerine başlarlar. Agap dışında, genelde toplantı öncesi hafif bir yemek yenir. Nisan ayında “Kardeşlik Haftası” kutlanır. İstenen kıyafet koyu renk elbise olmakla beraber, tropikal iklim nedeniyle ağırbaşlı daha hafif giysilere de göz yumulur. Ziyaretçilerin kendi re- galyalarını getirmeleri gerekir.
Adres: The Grand Lodge of A.F. and A.M. of Costa Rica
Masonic Temple, Corner Central Avenue and 19th Street San Jose
Posta Adresi: P.O. Box 10060, San Jose, Costa Rica.
Tel: 225064 ; Fax: 506-235475
EL SALVADOR:
Orta Amerika’nın bu en küçük ülkesinde muntazam bir Büyük Loca vardır, ancak bu büyük locayı tanıyan ülke sayısı fazla değildir. Ülkenin ka rışık politik durumuna rağmen bu Büyük Loca
bir hayli faaldir.
TARİH: Her ne kadar El Salvador Ispanya’dan istiklâlini 1821’de elde edebilmişse de, bu ülkede 1850’den önce loca kurulamadı. Peşpeşe gelen Katolik diktatörlüklerin antimasonik tavırlarına rağmen masonluk gelişmeye devam etti ve 1880’de, Kosta Rika Büyük Locasından aldıkları beratlarla iki loca daha kuruldu. 1898’de sayıları 7’yi bulan localar, komşu Honduras localarıyla birlikte bir Büyük Loca kurdular. El Salvador-Honduras ve Guatemala arasında çıkan harp nedeniyle, bu Büyük Locanın ömrü kısa olmuştur.
1912’oe El Salvador’da faaliyetlerine devam edebilen 3 loca bir büyük loca kurmuşlar, peşinden de bölünerek 2 rakip büyük loca görünümünü almışlardı. 1919 yılında bu iki Büyük Loca tekrar birleşerek, günümüzün Büyük Locasını kurmuşlardır.
ZİYARET: 1983 yılında faal 10 locadan 6’sı İskoç Riti’nde 4’ü de York Ri- tinde çalışmaktaydı. Tüm locaların çalışma dili İspanyolcadır. Diğer Orta Amerika ülkelerinde yoğun olan Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti Yüksek Şurası’nın etkisi bu ülkede kalmamıştır. Konvan yılda 5 kez toplanır. 10 locanın 6’sı başkent San Salvador’da, ikisi San Miguel’de, biri Santa Ana’da, biri de Sonsonate’de toplanırlar.
Kıyafet ceket ve kravattır, regalya temin edilebilmekle beraber, ziyaretçinin kendi regalyasını getirmesi tavsiye edilir.
Adres: Masonic Hall, 8a Avenida Sur No. 126, San Salvador. Tel.: 219793, 227548.
GUATEMALA:
Guatemala’nın politik karışıklıklardan nasibini bolca almış bir Orta Amerika ülkesi olmasına rağmen, masonluk faaldir ve İspanyolca, Almanca ve İngilizce dillerinde çalışan localar vardır.
TARİH: Masonik tarih siyasi tarih gibi parçalıdır. İlk loca Kolombiya’dan 1881’de beratım alan Constan- cia locasıdır. 1886 bu loca üçe bölünerek ve ABD’nin meçhul kalmış bir eyaletinden berat alan bir dördüncü locanın da katılmasıyla Orta Amerka Grand Orient’ını kurdu. 1903’de Guatemala’da 8 loca faaldi ve bu kez bunlar Guatemala Cumhuriyeti Büyük Locasını kurdular. 1908’de iktidarı kapan yeni bir diktatör de masonluğu yeniden kapattı; bu kapanış diktatörün 1944’de düşürülmesine kadar sür.
Celil Layiktez
Kaynak: Tesviye Dergisi Sayı 7